Министерот за здравство Никола Тодоров, денеска во Брисел одржа говор на тема “Што е тајната зад рапидниот напредок на македонските здравствени перформанси”, во рамки на презентацијата на европскиот здравствен потрошувачки индекс за 2014 година, на кој, како што објави еврокомесарот за здравство, Витенис Андриукатис, Македонија има најголем напредок во Европа и од 27. место во 2013 година, на минатогодишното рангирање заврши на високото 16-то место.

Како што јавува дописникот на МИА од Брисел, министерот Тодоров во своето обраќање пред европската здравствена елита посочи дека реформите во македонскиот здравствен систем не застануваат, а напредокот на европскио индекс го покажуваат тоа.

- Голема чест и привилегија е да бидам тука во својство на министер за здравство во Република Македонија и ја поздравувам можноста да се обратам "во срцето на Европа". Минатата 2014 година беше одлична година! Година, кога цела Европа и целото човештво почувствува најголема гордост, добивање на една од најпознатите историски вести, а тоа е Розета Мисијата на Европската вселенска агенција и на Филае, што успешно слета на кометата 67П/Чирјумов-Герасименко. И покрај фактот дека Република Македонија во моментов не учествува во програмите на Европската вселенска агенција; ние чувствуваме екстремна радост за таквиот успех и јас навистина верувам дека ќе го видам денот кога мојата земја ќе учествува во програмите на Европската вселенска агенција, истакна на почетокот во своето обраќање министерот Тодоров.

Според македонскиот минситер, терминот "освојување на вселената" е една од неговите омилени, па тоа го поврза со спроведувањето на реформите во здравствениот систем, што според него не е лесно и затоа смета дека "ако луѓето успеале да испратат вселенско летало на комета или планета во универзумот, не постои ништо во нашиот здравствен систем што не можеме да го промениме или подобриме".

Во однос на тоа што е тајната на брзиот напредок во македонскиот здравствен систем, според Тодоров не е некоја спектакуларна тајна, затоа што земјата едноставно се придржува до основното правило на управување. Секоја компанија, медицинска институција или државен здравствен систем, не може да се води без мерење на перформансите, па според министерот, здравствените активности и процеси треба да се мерат и затоа интегриран здравствен информатички систем е итно потребен. Тој го посочи Националниот систем за електронска медицинска евиденција, кој вклучува здравствени установи од примарно, секундарно и терцијарно здравствено ниво.

- Почнувајќи од 1 јули 2013 година, упатот на специјалист за медицинска нега на пацинетите и дијагностички испитувања се врши само по електронски пат. Во исто време, пациентите може да изберат време на нивниот преглед, како и лекар и медицинска установа. Имплементацијата на електронскиот систем ни овозможи да идентификуваме области за подобрување, како што се времето и причините за продолжени одложувања, како што е недостаток на специјалисти или недостаток на опрема, како и во некои случаи на субјективниот фактор или лошата организација на работните активности. Управувањето со идентификуваните недостатоци придонесе да се зголеми пристапот до здравствени услуги во Република Македонија, како и до значително намалување на времето на чекање во одредени медицински специјалности, посочи македонскиот министер за здравство на презентацијата во Брисел.

Тодоров истакна дека електронскиот систем овозможи да се создадат регистри за многу болести, како и следење на капацитетот и користењето на здравствените ресурси. Електронска медицинска евиденција, исто така е креирана и тој посочи дека е многу полесно да се справите со системот на здравствена заштита, преку анализа на големи количества на податоци и информации собрани преку Националниот електронски систем, наместо да се управува “во мрак”.

Министерот за здравство на Република Македонија посочи дека е воведено задолжително користење на електронски рецепт, електронски централен регистар за лекови што содржи потребни информации за пациентите и здравствените работници. Тој рече дека е направена значителна рационализација на трошоците, преку имплементација на новата методологија за утврдување на цените на лекови, а и намалени се цените на околу 4.000 лекови и неверојатна финансиска заштеда од околу 36 милиони евра. Дополнителни заштеди, според Тодоров се направени во однос на паралелниот увоз и системот за централизирано купување на скапи лекови, терапија со инсулин, леќи, лабораториски реактанти итн. Од друга страна, антибиотици без рецепт не може да се добијат во Македонија, рече тој.

- Заедно со основањето на Национален систем за електронска медицинска евиденција, спроведовме промени кои придонесоа да се зголеми ефикасноста на нашиот здравствен систем. На пример, во последните две години перформансите на медицинските институции се мерат преку систем на Картичка за рамномерен резултат кој се состои од следниве четири области: финансии, пациентите како корисници на системот, клинички фокус, како и развој и образование. Оценката на достигнувањата на здравствените установи, во согласност со развиените индикатори е во фактот на оценување на институциите за управување со медицински, споредување на постигнатите резултати со планираните резултати, што значи дека дополнителните средства за секоја здравствена установа зависат од реализацијата на поставените задачи, што финансиски може да варира меѓу минус 20 проценти до плус 20 отсто од основната плата, образложи Тодоров пред присутните во конференциската сала на хотелот “Тон” во Брисел.

Покрај тоа, според првиот човек на македонското здравство, управувањето со оценувањето според постигнувањата почна пред две ипол години, при што специјалисти од секундарно и терцијарно здравствено ниво се плаќаат врз основа на постигнатиот труд, во рамки од минус 20 отсто до плус 20 проценти од основната плата, а специјалисти со најголем труд на национално ниво се објавуваат јавно и им се доделува дополнителна плата. Всушност, Картичката за рамномерен резултат и трудот, тој посочи дека се интегрирани функции и дел од Националниот систем за електронска медицинска евиденција. Тој напомена дека во последните неколку години се инвестирани во најнапредна медицинска опрема над 100 милиони евра, од што повеќето е напредна компјутерска томографија, магнетна резонанца, дигитални рентген машини, лаборатории, ултразвук машини, опрема за ендоскопија, ангиографија за интервентна кардиолошка мрежа, како и мрежа за линеарни акцелератори за онкологија.

Тодоров рече дека во Македонија се вршат реконструкции или изградба на голем број медицински установи низ целата земја, во вредност од над 100 милиони евра, а се отвора и нов педијатриски ургентен центар во Скопје. Покрај тоа, во процес е и изградба на нов Клинички центар "Мајка Тереза", како најголем инфраструктурен проект во македонскиот здравствен систем досега.

Во текот на последните две ипол години, со цел да се имплементираат нови медицински методи, македонскито министер поосчи дека е подобрена грижата за пациентите, комуникациските вештини и воспоставување на контакти со професионалци од целиот свет, како и медицински сестри, техничари за ултра-зраци се обучуваат и образуваат во многу престижни и истакнати медицински центри низ светот.

Во меѓувреме, според министерот, има многу добро етаблирани медицински експерти од странство кои живеат во Македонија, кои направиле неверојатен придонес кон имплементација на новите методи и процедури. Тодоров го наведе и носењето на Законот за медицински студии и континуиран професионален развој, кои вклучуваат стручен испит што треба да се преземе во рамки на медицинскиот симулациски центар. Овој закон, според него, вклучува задолжително видео-пишување на сите ендоскопски интервенции и одредени процедури на отворена хирургија.

- За прв пат, воспоставен е Национален план за специјализација и супспецијализација. Им дозволуваме на специјалистите од приватните здравствени установи да имаат достапност до јавните здравствени установи, како и македонски експерти од земјите-членки на ОБСЕ да може да се вратат во нашиот здравствен систем. Во изминатиот период, имавме рекорден број на нови вработувања, околу 2.000 нови вработени во здравствениот систем. Купивме нови, повеќето напредни возила за итна помош, имаме усвоени протоколи и обезбедивме обука за персонал за итни случаи и усвоивме над 1.000 клинички упатства и многу клинички патеки. Имаме воспоставено испит за менаџерите на медицинските институции, протокол за култура во болниците, како и континуирано оценување на задоволството на пациентите, набројуваше министерот за здравство на Република Македонија.

Со последните измени на Законот за здравствена заштита, кои неодамна беа донесени, според Никола Тодоров, се воспостави Национален електронски сметководствен систем кој ќе биде интегриран во Националниот систем за електронска медицинска евиденција и истиот ќе води сметка за медицинските материјали за секој пациент.

Тодоров го претстави и воведувањето на национален пат на малигните заболувања кои одредуваат максимално време на чекање за секои медицински услуги за овие пациенти, од моментот на дијагнозата на болеста и во текот на целиот период на третман. Спроед него, се имплементираат сериозни промени во начинот на специјализации, што се врши со цел да се зголеми нивниот квалитет преку воспоставување на посреднички испит и колоквиуми на секој круг, задолжителна образовна литература се користи од првите десет универзитети според Шангајската листа во областа на медицината, се утврдува минимален број на интервенции, испитувања или операции кои секој лекар-приправник треба да ги изврши, како и учење на два странски јазици во текот на специјализацијата, меѓу кои англискиот јазик е задолжителен. Тој рече и дека има задолжителен престој од најмалку три месеци во престижна медицинска институција во Европската унија или во САД, пред стекнување на звањето специјалист.

- Планираме да формираме Национален комитет за дијабетес мелитус, насочен кон контролирање на неконтролирано трошење на скапиот инсулин, а во исто време, во насока на строго почитување на националните упатства со цел да се подобри третманот на пациентите со дијабетес. Со овие измени во законот и овозможување на полесна и ефикасна трансплантација на кадаверик ефикасноста, имаме зголемување на бројот на трансплантација на бубрег, иако во оваа област се уште сме "црвени" во согласност со европскиот Индекс на здравствена заштита на потрошувачите, посочи Тодоров.

Друг важен факт е дека по претходните зголемувања на платите на специјалистите во јавните здравствени установи на секундарно ниво на здравствена заштита, Тодоров рече дека неодамна се зголемија платите на специјалистите на терцијарно здравствена ниво за околу 25 проценти. Европскиот Индекс за здравство на потрошувачите, според македонскиот министер е исклучително важна алатка за Македонија од аспект на постојано подобрување, како и споредба со другите здравствени системи во Европа. Интересно, експертите на Европската комисија во рамки на ЕУ-Твининг проектот за зајакнување на капацитетите на Министерството за финансии на Република Македонија за макроекономски анализи и креирање на политиките. Овие го користеле Индексот за Европска здравствена заштита на потрошувачите како кредибилен индекс на споредба меѓу здравствените системи во Европа.

- Вреди да се спомне дека пред да ги почнеме нашите реформи на системот, бевме водени од визијата да се воспостави здравјето на пациентот во центарот на системот и да ги фокусираме сите наши активности на пациентот. Конечно, и покрај значителните подобрувања во нашиот здравствен систем, ние сме свесни дека се уште сме зад водечките европските здравствени системи од аспект на здравјето во клучниот сет на индикатори, па од таа причина секоја од нашите активности во однос на правата на пациентите и информации, достапноста на здравствените услуги и лекови, па дури и опсегот на здравствени услуги и превенција, се врши со цел да се подобри здравјето на пациентите и продолжување на квалитетот на животот на нашите граѓани. Ние имаме долг пат пред нас, со цел за спроведување на тековните проекти, како и многу нови проекти што доаѓаат, посочи министерот Тодоров.

Според првиот човек на македонското здравство, работите не се големи во македонскиот здравствен систем, се уште има некои нерешени проблеми или незадоволство на одредени прашања меѓу пациентите и лекарите. Тој посочи дека постои очајна потреба за реконструкција и обновување на медицинската инфраструктура, потреба за купување на дополнителна нова медицинска опрема, како и зголемување на достапноста на најновата генерација на лекови. Здравствениот систем е област која има многу предизвици.

- Не постои здравствен систем кој има само успеси, и затоа немаме илузии дека македонскиот здравствен систем е, или пак некогаш ќе биде ослободен од ваквите предизвици, дециден е Тодоров.

Клучот за надминување на овие предизвици, според македонскиот министер е прецизно и строго да се наоѓаат проблемите и да се работи на нивните решенија. Тодоров рече дека проблемите се јавуваат како резултат на сезонските промени, понекогаш, на дневна основа, а со тоа, без разлика колку проблеми може да се решат, нови се појавуваат секој ден. Тој рече дека е свесен за проблемите во македонскиот здравствен систем и дека со неговиот тим, вклучувајќи ги и неговите претходници, работат, иако имаат многу предизвици, но сепак има уште многу да се направи.

- Нашата борба за подобар и повисок квалитет на здравствениот систем е вечна. Борбата продолжува и секој ден се прави мала промена која менува нечиј живот! Од таа причина, ние нема да застанеме, заврши Никола Тодоров.

Попладнево, министерот за здравство на Република Македонија, ќе има средба во Европската комисија со еврокомесарот за здравство, Викентис Андриукаитис.