Shtatë vite nga Samiti i parë për Ballkanin Perëndimor mbajtur në Berlin të vitit 2014, shefat e qeverive të Shqipërisë, Bosnje dhe Hercegovinës, Kosovës, Malit të Zi, Maqedonisë së Veriut, Serbisë si dhe shefave të shteteve dhe të qeverive të Austrisë, Bullgarisë, Kroacisë, Francës, Greqisë, Italisë, Polonisë, Sllovenisë dhe Mbretërisë së Bashkuar dhe përfaqësues të Bashkimit Evropian dhe organizmat dhe organizatat ndërkombëtare dhe rajonale u takuan në një video konferencë (për shkak të sfidave të vazhdueshme të paraqitura nga pandemia KOVID-19) në Berlin më 5 korrik 2021 për Samitin e Ballkanit Perëndimor si pjesë e Procesit të Berlinit.

Në bashkëngjitje në mënyrë integrale ju përcjellim konkluzat nga samiti i sotëm.

1. Duke u mbështetur në samitet e mëparshme në Berlin, Vjenë, Paris, Trieste, Londër, Poznan dhe Sofje, si dhe rezultatet dhe disa takime ministrore dhe teknike të javëve të fundit, diskutimi u përqendrua në përparimin, sfidat aktuale dhe mundësit për bashkëpunimin rajonal të Ballkanin Perëndimorë.

2. Liderët e Ballkanit Perëndimorë e riafirmuan përkushtimin e tyre drejt bashkëpunimit rajonal gjithëpërfshirës dhe u përkushtuan në Samitin rajonal i cili me 10 qershor u mbajt në Tiranë dhe në takim me liderët që u mbajt me 18 qershor u mbajt në Vjenë. Ata e përsëritën përkushtimin e tyre drejt vlerave kyçe evropiane të demokracisë, sundimin e së drejtës dhe të drejtat themelore si dhe mundësia e pajtimit për suksesin e procesit të reformës.

3. Pjesëmarrësit theksuan se zgjerimi i BE-së me vendet  në Ballkanin Perëndimor paraqet një  investim strategjik në paqe, demokraci, prosperitet, siguri dhe stabilitet në Evropë, duke riafirmuar pikëpamjen afatgjatë se e ardhmja e të gjithë rajonit qëndron në BE.

4. Pjesëmarrësit ranë dakord se bashkëpunimi rajonal gjithëpërfshirës është një faktor themelor për partnerët e Ballkanit Perëndimor në rrugën e tyre drejt anëtarësimit në BE dhe nuk është një zëvendësim për aderim. Ata lavdëruan bashkërendimin pozitiv të projekteve të nisura nën Procesin e Berlinit dhe politikat e BE-së, me një fokus specifik në Planin Ekonomik dhe të Investimeve, Agjendën e Gjelbër për Ballkanin Perëndimor dhe tregun e përbashkët rajonal.

5. Ata konfirmuan konkluzat e Samitit të Poznanit mbi rolin e rëndësishëm të autoriteteve lokale si pjesëmarrës kryesorë në integrimin rajonal dhe evropian dhe bënë thirrje për përfshirje më të fortë të autoriteteve lokale dhe shoqatave të qeverisjes vendore në procesin e aderues në BE dhe projekteve të financuara nga BE nën Instrumentin i Ndihmës së Para Aderimit (IPA)

6. Pjesëmarrësit theksuan vlerën specifike të shtuar të Procesit të Berlinit në promovimin e pronësisë rajonale për të zgjidhur mosmarrëveshjet dypalëshe dhe për të avancuar lidhjen, integrimin ekonomik gjithëpërfshirës, pajtimin, kontaktet njerëz me njerëz, shoqërinë civile dhe përfshirjen e të rinjve dhe bashkëpunimin shkencor.

7. Pjesëmarrësit mirëpritën propozimin e Maqedonisë së Veriut për të vendosur një program rajonal për bashkimin e diplomatëve të rinj, në përputhje me qëllimin e Procesit të Berlinit për nxitjen e besimit të ndërsjellë përmes iniciativave për ndërtimin e besimit. Ata inkurajuan Ballkanin Perëndimor për të siguruar zbatimin e shpejtë të projektit.

 

8. Pjesëmarrësit arritën në përfundimin se elementët thelbësorë të suksesshëm të bashkëpunimit duhet të vazhdojnë dhe të zhvillohen më tej. Këto elemente kryesisht përfshijnë Planin Ekonomik dhe të Investimeve me një fokus në transportin e qëndrueshëm, energjinë e pastër dhe projektet e lidhjes digjitale të implementuara përmes Kornizës së Investimeve të Ballkanit Perëndimor, aktivitetet për zhvillimin e një tregu të përbashkët rajonal, me një fokus të veçantë në zbatimin e plotë të katër liritë. Tregu i vetëm i BE-së, por në rajon, Agjenda e Gjelbër për Ballkanin Perëndimor dhe Agjenda Digjitale për Ballkanin Perëndimor. Elementet dypalëshe të bashkëpunimit siç është Nisma e Blerjes, dhe gjithashtu do të vazhdojë aktivitetet e zbatuara në fushën e arsimit të dyfishtë profesional.

TREGU RAJONAL I PËRBASHKËT
 
9. Pjesëmarrësit vunë në dukje përpjekjet e bëra nga Ballkani Perëndimor që nga Samiti i Sofjes për të bërë një treg realitet të përbashkët rajonal. Kjo është një përpjekje vendimtare në drejtim të ndërtimit të ekonomive më të mira në rajonin pas KOVID-19 dhe përgatitjes së mundësive për integrimin e mëtejshëm të Ballkanit Perëndimor në tregun e vetëm të BE-së.

10. Një projekt i tillë ambicioz dëshmon për potencialin e bashkëpunimit rajonal gjithëpërfshirës, por gjithashtu do të përshpejtojë modernizimin ekonomik dhe do të lehtësojë përafrimin e Ballkanit Perëndimor me parimet e BE-së dhe standardet socio-ekonomike. Historia e suksesit të Bashkimit Evropian konfirmon se integrimi është një proces i gjallë që kërkon përfshirje të vazhdueshme dhe angazhim konstruktiv.

11. Pjesëmarrësit njohën potencialin e qyteteve dhe komunave brenda Tregut të përbashkët rajonal.

12. Pjesëmarrësit rikujtuan rëndësinë e mundësimit të shpejtë të lëvizjes së lirë të njerëzve në Ballkanin Perëndimor si një material konkret dhe material në Tregun e Përbashkët Rajonal për qytetarët e rajonit. Në veçanti, udhëheqësit e Ballkanit Perëndimor ripohuan angazhimin e tyre për miratimin e Marrëveshjes për Lëvizjen e Lirë të Njerëzve me letërnjoftim dhe Marrëveshjes për Qytetarët e Palëve të Treta, sa më shpejt të jetë e mundur para Samitit të ardhshëm të BE-së për Ballkanin Perëndimor. Vëmendje e veçantë iu kushtua miratimit të shpejtë të marrëveshjeve për njohjen reciproke të kualifikimeve akademike dhe profesionale, të cilat do të lehtësojnë lëvizjen e profesionistëve në të gjithë Ballkanin Perëndimor.

13. Tani është detyrë e vendeve nga Ballkani Perëndimor ta përfundojnë, pa anulime punën e ndërmarrë dhe të lehtësuar nga Këshilli për bashkëpunim rajonal dhe sipas Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë të Evropës Qendrore (CEFTA) dhe të nënshkruajë ose miratojë menjëherë marrëveshjet dhe vendimet e duhura për të mirën e qytetarëve dhe kompanive në rajon.

14. Pjesëmarrësit e përshëndetën edhe rolin e rëndësishëm që e pati sektori privat në zbatimin e Tregut të Përbashkët Rajonal, i cili duhet të zhvillohet edhe mëtej me anë të bashkëpunimit të afërt të në Forumin e Odave të Investimeve të Ballkanit Perëndimor 6 dhe duke zbatuar masa specifike në të gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor. Në veçanti, ata e përshëndetën  krijimin e një programi rajonal për zhvillimin e furnizuesve nga Forumi i Investimeve i Odës së Ballkanit Perëndimor 6.

 15. Ata përsëritën gjithashtu që procesi i aderimit në BE, Programi i Reformës Ekonomike dhe analiza dhe rekomandimet e veprimit të lëshuara nga Organizata për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim duhet të mbeten pika dhe referenca të rëndësishme për matjen e progresit të nevojshëm për reformat ekonomike në vendet perëndimore. Pjesëmarrësit ranë dakord që rekomandimet e Propozimit të Konkurrencës 2021 të Organizatës për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim të Evropës Juglindore duhet të shërbejnë si udhëzues dhe frymëzim për arritjen e një agjende ambicioze, gjithëpërfshirëse dhe të qëndrueshme të reformave në Ballkanin Perëndimor. Ata ranë dakord që Propozimi ofron një bazë të nevojshme dhe të dobishme të provave për rimëkëmbjen e rajonit pas KOVID-19.

 

Korsi të gjelbra për Ballkanin Perendimor 6 – Lëvizja e lirë e mallrave
16. Pjesëmarrësit theksuan arritjet e Korsive të Gjelbra rajonale në sigurimin e qarkullimit të produkteve themelore mjekësore dhe ushqimore gjatë pandemisë KOVID-19. Korsitë e Gjelbra ishin një shembull i shkëlqyeshëm se si bashkëpunimi rajonal gjithëpërfshirës mund të lehtësojë një përgjigje të shpejtë dhe efektive ndaj efekteve katastrofike që i kishte kriza.

17. Pjesëmarrësit mirëpritën zgjerimin e korsive të gjelbra në të gjitha vendkalimet e rëndësishme brenda CEFTA dhe bënë thirrje për harmonizimin e shpejtë të orëve të punës të të gjitha agjencive të përfshira në doganimin e mallrave, brenda rajonit dhe me vendet fqinje anëtare të BE.

 

18. Pjesëmarrësit mirëpritën vullnetin politik të shprehur nga Greqia për pranimin e plotë të konceptit të Rripit të Gjelbër EU-ZB6 dhe angazhimin e tyre për bashkëpunim të ngushtë me partitë fqinje të BB6, si dhe me Sekretariatin e Përhershëm të Komunitetit të Transportit dhe Sekretariatin e CEFTA, në mundësimin e të gjithë konceptit të  zbatohet praktikisht në pikat kufitare të shënuara midis Greqisë dhe vendeve fqinje të Ballkanit Perëndimor - Shqipëri dhe Maqedonia Veriore dhe në përputhje të plotë me procedurat e kërkuara nga BE, në veçanti Marrëveshjen e Shengenit, në lidhje me kalimet kufitare midis një vend-anëtari të BE dhe një vend kandidat për  BE.

19. Pjesëmarrësit vlerësuan rolin kryesor koordinues të Këshillit të Bashkëpunimit Rajonal, CEFTA dhe Komunitetit të Transportit në nxitjen e krijimit dhe konsolidimit të mëtejshëm të Korrsive të Gjelbëra.

 

Marrëveshja e Tregtisë së Lirë të Evropës Qendrore (CEFTA)

 20.  Pjesëmarrësit vlerësuan përpjekjet e ndërmarra në kuadër të  CEFTA dhe vunë në dukje përfundimin e punës teknike për disa vendime të rëndësishme të CEFTA: tregtia elektronike, njohja reciproke e programeve të Operatorëve të Autorizuar Ekonomikë, njohja reciproke e kualifikimeve profesionale, revokimi i lejeve të punës. Të gjithë këta elementë janë thelbësorë në krijimin e Tregut të Përbashkët Rajonal. Pjesëmarrësit u bënë thirrje palëve të CEFTA-s që të miratojnë vendime të lidhura me CEFTA dhe t'i bëjnë ato si prioritare. Ata përshëndetën hyrjen në fuqi të Protokollit Shtesë 6 mbi Tregtinë e Shërbimeve dhe përshëndetën përparimin e realizuar në bisedimet për Protokollin Shtesë 7 për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve.

Transformimi digjital

21. Pjesëmarrësit mirëpritën zbatimin e plotë të Marrëveshjes Rajonale të Roaming dhe fillimin e regjimit të lirë të roamingut në Ballkanin Perëndimor në 1 korrik të vitit 2021 dhe shprehën gatishmërinë e tyre për të vazhduar punën në udhëzime për të siguruar ulje të mëtejshme të shpenzimeve të roamingut mes BE-së dhe Ballkanit Perëndimor.

22. Pjesëmarrësit vlerësuan organizimin e konkursit vjetor rajonal Balkaton 2.0, i cili përfundoi më 28 maj 2021 dhe shqyrtuan propozimet për zgjidhje digjitale inteligjente nga të rinjtë në Ballkanin Perëndimor.

23. Pjesëmarrësit mirëpritën njoftimin nga Mali i Zi që Samiti i ardhshëm Digjital për Ballkanin Perëndimor, ngjarja kryesore në agjendën e integrimit ekonomik rajonal, do të zhvillohet në 11-13 tetor 2021.

 

PLANI EKONOMIK DHE I INVESTIMEVE

24. Pjesëmarrësit nënvizuan rëndësinë e Planit Ekonomik dhe të Investimeve dhe shprehën pritjet e tyre që plotësimi i tij me Tregun e Përbashkët Rajonal dhe Agjendën e Gjelbër do të rritte integrimin ekonomik dhe ndryshimin strukturor në rajon drejt një tranzicioni të gjelbër dhe përgatitjen e rajonit për integrimin e Tregut të vetëm. Ata njohën rolin kryesor të Instrumentit për Ndihmën e Para-Aderimit (IPA) për periudhën 2021-2027 (IPA III) në mobilizimin e burimeve të nevojshme për zbatimin e këtyre dy planeve.

25. Pjesëmarrësit përsëritën rëndësinë e lidhjes me transportin e qëndrueshëm si gur themeli i integrimit ekonomik dhe shoqëror të Ballkanit Perëndimor. Zhvillimi i rrjetit TEN-T në Ballkanin Perëndimor duhet të pranojë transformimin e gjelbër dhe digjital si një pjesë integrale e ambicies evropiane për të arritur qëllimet e saj për dekarbonizimin. Pjesëmarrësit riafirmuan gatishmërinë e tyre politike për të zhvilluar rrjete transporti rezistente ndaj ndryshimeve klimatike, inteligjente dhe efikase në Ballkanin Perëndimor që do të nevojiten për të transportuar mallra dhe pasagjerë në mënyrën më efikase dhe lehtësisht të arritshme për konsumatorët në mënyrë që të mbështesin lëvizshmërinë e qëndrueshme.

26. Pjesëmarrësit u angazhuan për ndërtimin e lidhjeve midis Ballkanit Perëndimor dhe fqinjëve të BE-së duke krijuar një mjedis ndërveprues për zhvillimin e një tregu të përbashkët transporti pa kufij në mënyrë që të rrisin perspektivat e rajonit për të bërë biznes,

 27. Ata njohën nevojën për kujdesin e krijimit e një fushe loje për shërbimet konkurruese hekurudhore në Ballkanin Perëndimor, i cili do të përmirësonte efikasitetin e plotë të shërbimeve të transportit dhe për të arritur qëllimet e një lëvizshmërie të gjelbër dhe të qëndrueshme. Ata ranë dakord që njerëzit dhe bizneset në rajon dhe BE meritojnë lidhje hekurudhore të sigurta, të sigurta, të shpejta dhe të përshtatshme midis gjashtë kryeqyteteve të Ballkanit Perëndimor dhe midis gjashtë Ballkanit Perëndimor dhe kryeqyteteve fqinje të BE. Prandaj, ata ranë dakord që lidhja hekurudhore në dhe në të gjithë rajonin duhet të forcohet përmes investimeve kapitale dhe të vihet në përputhje me standardet e BE-së për ndërveprimin hekurudhor.

 

 AGJENDA E GJELBËR PËR BALLKANIN PERËNDIMOR

 28. Pjesëmarrësit e konfirmuan përkushtimin e tyre drejt sigurimit të suksesit dhe arritjes së qëllimeve nga Agjenda e gjelbër për Ballkanin Perëndimor. Agjenda është nxitës i rëndësishëm për tranzicion të ekonomive që do të jenë neutrale në aspekt të qymyrit dhe do të jenë rezistente ndaj kushteve klimatike, me qëllim të ndahet rritja ekonomike nga konsumi i burimeve dhe krijimi i mbeturinave,ballafaqimi i niveleve të larta të ndotjes dhe mbrojtjen e biodiversitetit të pasur të rajonit.

29. Pjesëmarrësit e mirëpritën përparimin e deritanishëm në zbatimin e Agjendës së Gjelbër për Ballkanin Perëndimor dhe njohën përpjekjet e Këshillit për Bashkëpunim Rajonal në koordinimin e përgatitjes së draftit të parë të Planit të Veprimit. Ata ranë dakord që i gjithë procesi të bazohet në pronësinë rajonale dhe përfshirjen e organizatave përkatëse rajonale dhe shoqërisë civile. Duke kujtuar rëndësinë e qasjes së "tërë ekonomisë" dhe "tërë shoqërisë" për zbatimin me sukses të Agjendës së Gjelbër, ata u bënë thirrje të gjithë aktorëve të interesuar të kontribuojnë në zbatimin e tij. Ata vlerësuan rolin dhe mbështetjen e BE-së, duke përfshirë ndihmën financiare, në lehtësimin e përmbushjes së angazhimeve të Agjendës së Gjelbër të Sofjes.

30. Pjesëmarrësit gjithashtu mirëpritën fillimin e Iniciativës së Rajoneve të Tranzicionit të qymyrit në Ballkanin Perëndimor në tremujorin e parë të vitit 2021.

31. Kryesuesi e potencoi përkushtimin e Gjermanisë për të caktuar një Komisionar Special për zbatimin e Agjendës së Gjelbër në Sektorët Industrial dhe të Energjisë në Ballkanin Perëndimor.

PËRGJIGJE NDAJ PANDEMISË ME COVID-19

32. Pjesëmarrësit mirëpritën vendimin e Kryesuesit për të vazhduar me takimin e parë të ministrave të shëndetësisë të vitit të kaluar në kuadrin e Procesit të Berlinit dhe për të organizuar një takim tjetër, i cili u zhvillua në Berlin (përmes lidhjes me video) më 17 qershor në vitin 2021. Në takim u njoftua për rregulloret aktuale nacionale dhe lehtësoi shkëmbimin e pikëpamjeve mbi bashkëpunimin mes Ballkanit Perëndimor dhe BE-së mbi temën e udhëtimit të sigurt. Pjesëmarrësit riafirmuan vendimin e ministrave të shëndetësisë për të mbështetur shëndetësinë rajonale dhe përtej reagimit në luftën kundër pandemisë me COVID-19.

33. Pjesëmarrësit e përshëndetën faktin që Ballkani Perëndimor 6 është tani në listën për të cilën duhet të hiqen kufizimet e udhëtimit. Ata i uruan Komisionin dhe Këshillin për faktin se KOVID certifikata digjitale e BE-së ka funksionuar që nga 1 korriku dhe mirëpritën pakon gjithëpërfshirëse të mbështetjes financiare që do t'i ofrohet Ballkanit Perëndimor në mënyrë që ajo të mund të bashkohet me sistemin. Këto mjete do të mbështesin Ballkanin Perëndimor për të zhvilluar dhe / ose për të përshtatur infrastrukturën nacionale digjitale dhe zgjidhjet bazë për lëshimin, verifikimin dhe pranimin e certifikatave digjitale të gjelbra sipas specifikimeve teknike përkatëse të BE-së dhe për të lejuar ndërveprimin e certifikatave digjitale të gjelbra përmes qendrës së BE-së. Kjo do të lehtësojë udhëtimet brenda dhe jashtë Ballkanit Perëndimor dhe në BE dhe do të lehtësojë më tej ndikimin social dhe ekonomik shkaktuar nga pandemia.

34. Pjesëmarrësit e përshëndetën solidaritetin e BE-së me Ballkanin Perëndimor në luftën kundër pandemisë, e treguar me mbështetjen e BE-së për rajonin, duke përfshirë shpërndarjen e vaksinave përmes Mekanizmit të shpërndarjes së vaksinave të BE-së. Mbështetja e vazhdueshme e BE-së dhe OBSH-së duhet të mundësojë forcimin e sistemeve shëndetësore në Ballkanin Perëndimor edhe pas pandemisë dhe të sigurojë gatishmëri më të mirë për sfidat e mëtejshme.

35. Pjesëmarrësit ranë dakord që kriza e shkaktuar nga pandemia nga KOVID-19 ofron mundësinë për një bashkëpunim më të ngushtë rajonal dhe thellimin e mëtejshëm të bashkëpunimit ekonomik mes BE-së dhe Ballkanit Perëndimor. Burime të konsiderueshme financiare të siguruara nga BE-ja dhe vendet anëtare për mbështetje dhe rimëkëmbje socio-ekonomike të Ballkanit Perëndimor duhet të investohen në masa për të forcuar konkurrencën e ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme në projektet e bashkëpunimit rajonal, siç është zhvillimi i infrastrukturës. Bashkëpunimi me BE-në gjithashtu duhet të përforcohet në fushat strategjike të zhvillimit, të tilla si përdorimi i hidrogjenit ose zhvillim të akumulatorëve, duke u mbështetur në propozimet e shoqatave të biznesit dhe iniciativat rajonale.

 

SIGURIA

36. Pjesëmarrësit i njohën kërcënimet e përbashkëta të sigurisë në rajon dhe përsëri u përkushtuan në forcimin e sundimit të së drejtës, drejtësinë penale dhe shkëmbimin e informacioneve ndërmjet agjencive të zbatimit të ligjit përmes Deklaratës së Përbashkët mbi Parimet e Bashkëpunimit në fushën e shkëmbimit të informacioneve në zbatimin e drejtësisë.

37. Pjesëmarrësit konkludua se korrupsioni, larja e parave dhe krimi financiar janë kërcënime të zakonshme të sigurisë dhe mirëpritën progresin e bërë nga Grupi Drejtues i Procesit të Sigurisë të Berlinit për të përmirësuar bashkëpunimin rajonal dhe ndërkombëtar në parandalimin dhe luftimin e trafikut të drogës dhe trafikimit me qenie njerëzore, kontrabandës me armë dhe ekstremizmin e dhunshëm. Udhëzimet rajonale për financim të paligjshëm dhe anti-korrupsion të rënë dakord nga ministrat e Punëve të Brendshëm të ZB6 do të kontribuojnë në përmirësimin e zbatimit të masave ekzistuese për financimin e paligjshëm dhe masat anti-korrupsion në përputhje me standardet dhe rekomandimet ndërkombëtare.

38. Pjesëmarrësit njohën nevojën për reagim nga agjencitë, përfshirë edhe bashkëpunimin me sektorin privat dhe organizatat e shoqërisë civile, me qëllim të  rritjes së efektivitetit të veprimit të përbashkët për luftimin e krimit serioz dhe të organizuar, financat e paligjshme, korrupsionin dhe terrorizmin.  Liderët  e Ballkanit Perëndimor përsëritën përkushtimin  e tyre ndaj Angazhimeve kundër  korrupsionit të rënë dakord në Londër në vitin 2018, duke njohur që detyrimi për krijimin e rezistencës ndaj korrupsionit bie mbi një numër të organeve të autoriteteve publike, sektorit privat dhe organizatave të shoqërisë civile dhe se aspektet e korrupsionit në lidhje me grupet për krim të organizuar kanë rëndësi të veçantë për ministritë e Drejtësisë, agjencitë për Anti-korrupsion, ministritë e Financave dhe ministritë e Punëve të Brendshme.

ARMATIM I VOGËL DHE ARMË TË LEHTË

39. Pjesëmarrësit riafirmuan rëndësinë strategjike të zbatimit në kohë të "Udhëzimeve për Zgjidhje të Qëndrueshme të Mbajtjes së Paligjshme, Abuzim dhe Kontrabandim të Armëve të Vogla dhe Armëve të Lehta dhe Municioneve në Ballkanin Perëndimor deri në vitin 2024". Ata e mirëpritën përparimin e bërë pavarësisht sfidave të paraqitura nga pandemia e KOVID-19. Ata me respekt vunë në dukje arritjet e bëra në krijimin e Komiteteve plotësisht funksionuese për armët e vogla dhe armët e lehta dhe kontributin e tyre në bashkëpunimin rajonal, si dhe punën e tyre drejt  azhurnimit të vazhdueshëm të strategjive për armëve të vogla dhe të armëve të lehta.

40. Në të njëjtën kohë, pjesëmarrësit mirëpritën BE-në, e cila aktualisht kryeson me Nismën, dhe njoh rolin e Gjermanisë dhe Francës si bashkë-kryesues në kryerjen aktive të punës së zbatimit të saj. Ata gjithashtu vunë në dukje se Udhëzimet i dhanë formë dizajnit të Planit të veprimit të BE-së për tregti me  armëve zjarri. Ata inkurajuan partnerët dhe donatorët ndërkombëtarë të vazhdojnë të sigurojnë mbështetje financiare për këtë iniciativë të rëndësishme, duke pasur parasysh rolin e saj kryesor në luftën e kërcënimeve të mundshme transnacionale. Në veçanti, ata bënë thirrje për një kontribut në mekanizmat themelues të vendosur për këtë qëllim, duke përfshirë Fondin e Mirëbesimit Multipartnerë të KB-së.

MIGRACIONI

41. Pjesëmarrësit identifikuan sfidat e migracionit që vazhdimisht ndryshojnë në rajonin e Ballkanit Perëndimor, në të njëjtën kohë duke njohur mundësitë për zhvillim ekonomik dhe shkëmbim shoqëror që sjell migrimi. Duke punuar bashkë për parandalimin e situatave ku mbizotëron presioni ose reagimi i shpejtë, i hershëm, i përshtatur dhe i synuar  mbeten me rëndësi të veçantë.

42. Pjesëmarrësit mirëpritën aktivitetet e Nismës Rajonale për Migracion, Azil dhe Refugjatë (MARRI) si një platformë për diskutimin dhe zhvillimin e politikave dhe strategjive të migracionit.

PAJTIM

43. Pjesëmarrësit u pajtuan që, për të pasur sukses në të ardhmen, do të duhet të vazhdojmë të merremi me trashëgiminë e së kaluarës. Duke rikujtuar detyrimet e bëra për pajtimin e mëtejshëm në Ballkanin Perëndimor, ata konfirmuan  detyrimin  e tyre, ndër të tjera, në tre Deklaratat e Përbashkëta të nënshkruara në Londër në vitin 2018 dhe të bëra në kuadër të Procesit të Berlinit për (1) Bashkëpunim rajonal dhe marrëdhënie të mira fqinjësore, (2) Personat e zhdukur dhe (3) Krimet e luftës.

44. Pjesëmarrësit theksuan rëndësinë e madhe të vazhdimit të përqendrimit të përpjekjeve në përmbushjen e pritjeve të ndryshimit. Liderët e Ballkanit Perëndimor u obliguan për të gjetur zgjidhje të pranueshme, detyruese dhe të qëndrueshme për të gjitha palët e përfshira, duke pasur parasysh ndikimin negativ në rajon dhe qytetarët e tij nëse nuk e bëjnë këtë. Për marrëdhëniet e mira fqinjësore, pjesëmarrësit u zotuan të dyfishojnë përpjekjet e tyre për zgjidhjen e çështjeve të pazgjidhura dypalëshe në përputhje me aspiratat dhe detyrimet e rajonit ndaj BE-së, ndër të tjera në dy samitet e Ballkanit Perëndimor në Vjenë dhe Londër në 2015 dhe përkatësisht 2018. Dallimet dypalëshe kanë vazhduar të parandalojnë rajonin nga realizimi i potencialit të tij të plotë. Dallimet dypalëshe kanë vazhduar të parandalojnë rajonin nga realizimi i potencialit të tij të tërësishëm. Tejkalimi  i këtyre pengesave do të përmirësojë zhvillimin socio-ekonomik dhe do të nxisë paqen dhe prosperitetin.

PERSONAT E ZHDUKUR

45. Pjesëmarrësit mirëpritën punën aktuale të Grupit të personave të zhdukur, i cili përfshin përfaqësues të institucioneve vendore përgjegjëse për personat e zhdukur në Beograd, Podgoricë, Prishtinë, Sarajevë dhe Zagreb dhe mirëpritën përparimin e bërë deri më tani në avancimin e bashkëpunimit dhe rritjen e efektivitetit të gjetjes së personave të zhdukur. Ata e kuptuan nevojën për intensifikimin e punës për gjetjen dhe / ose gërmimin dhe dhënien fund të disa anëtarëve të mbijetuar të familjes. Kjo punë duhet të vazhdojë. Për krimet e luftës, pjesëmarrësit njohën urgjencën për t'i dhënë fund mosndëshkimit.

46. ​​Pjesëmarrësit theksuan rëndësinë e njohjes dhe respektimin e gjykimeve ndërkombëtare dhe vendore për krime lufte, refuzimin e gjuhës së urrejtjes dhe madhështinë e krimeve të luftës; duke mbështetur prokurorët vendas në sjelljen e autorëve para drejtësisë, mbështetjen e viktimave dhe zgjidhjen e stigmës, dhe forcimin e bashkëpunimit me Mekanizmin ndërkombëtar residual për tribunave luftarake.

INTEHFRIMI I ROMËVE

47. Pjesëmarrësit mirëpritën avancimin e bërë në zbatimin e Deklaratës së Poznan mbi Partnerët e Ballkanit Perëndimor për Integrimin e Romëve në procesin e zgjerimit të BE-së. Ata pranuan konkluzionet e Takimit ministror për Ballkanin Perëndimor të mbajtur më 28 qershor 2021 në Romë, i cili identifikon masat konkrete që do të zbatohen për promovimin e integrimit të romëve në fushën e punësimit, strehimit dhe rimëkëmbjes së KOVID në atë fushë. Ata përshëndetën Kornizën e Investimeve të Ballkanit Perëndimor si mjet i mundshëm për të mbështetur masat e integrimit, si skemat e strehimit social për grupet e prekura, përfshirë romët.

48. Pjesëmarrësit theksuan rëndësinë e përfshirjes së dimensionit për integrim të Romëve në politikat kryesore, përfshirë edhe Agjendën Digjitale dhe Agjendën e Gjelbër për Ballkanin Perëndimor (përmirësimi i aftësive digjitale, arsimi digjital, e drejta e  mjedisit dhe transformimi i gjelbër). Ata njohën vlerën e mbështetjes aktive të tranzicionit të popullsisë rome nga punësimi joformal në ekonominë formale.

TË RINJTË DHE POLITIKAT NË LIDHJE ME TË RINJTË

49. Pjesëmarrësit përgëzuan z. Albert Hanin për emërimin e tij të fundit  Sekretari i ri i Përgjithshëm i Zyrës Rajonale për Bashkëpunim Rinor.

50. Pjesëmarrësit konfirmuan mbështetjen e tyre për RYCO dhe theksuan rolin kryesor që zyra luan në përmirësimin e bashkëpunimit midis të rinjve në rajon si një drejtues kryesor i marrëdhënieve të mira fqinjësore, bashkëpunimit, pajtimit dhe ndërtimit të paqes. Ata mirëpritën përpjekjet e Zyrës për vendosjen e një skemë rajonale të shkëmbimit të shkollave. Me sigurimin e një mbështetje të  pandërprerë në këtë fushë, Zyra do të hapë një dimension të ri të shkëmbimit të të rinjve që më tej do të kontribuojë në ndërtimin e paqes dhe pajtimin në rajon.

51. Pjesëmarrësit nënvizuan se pajtimi nuk mund të jetë vetëm detyrë e Zyrës Rajonale për Bashkëpunim Rinor, por gjithashtu që të gjitha qeveritë duhet të bëjnë përpjekje të shtuara në këtë fushë me përfshirjen e përfaqësuesve të shoqërisë civile, mediave, institucioneve arsimore dhe palëve  të tjerë të interesuar.

52. Pjesëmarrësit gjithashtu mirëpritën bashkëpunimin midis Zyrës Rajonale për Bashkëpunim Rinor dhe Zyrës Rinore Franko-Gjermane, e cila lehtëson dialogun rajonal për pajtim dhe bashkëpunim në Ballkanin Perëndimor në kontekst më të gjerë Evropian.

53. Pjesëmarrësit njohën rezultatet e Forumit Rinor të Ballkanit Perëndimor 2021 dhe Agjendës Rajonale të të Rinjëve të zhvilluar nga të rinjtë nga Ballkani Perëndimor dhe BE-ja.

54. Pjesëmarrësit përsëritën rëndësinë që të rinjtë mbajnë me vete për të ardhmen e Ballkanit Perëndimor dhe nevojën që të marren masa konkrete për zhvillimin e rajonit si një vend me mundësi për të rinjtë të qëndrojnë dhe të jetojnë duke rritur lëvizjen ndër-rajonale të të rinjve qytetarë, duke ndërmarrë hapa vendimtar në njohjen reciproke të diplomave akademike dhe kualifikimeve profesionale, forcimin e arsimit dhe aftësimin profesional, mbështetjen e sipërmarrësve të rinj dhe inovacioneve, nxitjen e transformimit digjital dhe përmirësimin në fushën e zhvillimit të qëndrueshëm dhe mbrojtjen e mjedisit. Fokusi duhet të jetë në investimin në emancipimin e të rinjve, forcimin e organizatave dhe rrjeteve të të rinjve dhe integrimin e tyre në organizata ombrellë në të gjithë Evropën, dhe stimulimin e vullnetarizmit dhe punës në komunitet.

55. Pjesëmarrësit njohën rininë e Ballkanit Perëndimor si një forcë kryesore në promovimin e integrimit evropian dhe theksuan nevojën për përfshirjen e këtij grupi në masë më të madhe në proceset evropiane siç është Konferenca për të ardhmen e Evropës.

TINK-TANK DHE SHOQËRIA CIVILE

56. Pjesëmarrësit mirëpritën faktin që takimet e ekspertëve dhe përfaqësuesve të shoqërisë civile nga Ballkani Perëndimor vazhduan dhe dhanë rekomandime të rëndësishme pavarësisht kufizimeve të vendosura nga KOVID-19. Ata theksuan se kontributin që shoqëria civile e jep në Procesin e Berlinit është thelbësor dhe se raporti nga përfaqësuesit e tyre para takimit të ministrave të Punëve të Brendshëm të mbajtur më 8 qershor 2021 dha konkluzione të rëndësishme për diskutimet e ministrave.

57. Shoqëria Civile dhe Forumi Tink Tank 2021 përbëhej nga dy ngjarje digjitale, e para që synonin zhvillimin e rekomandimeve dhe e dyta në prezantimin dhe diskutimin e tyre me politikëbërësit. Pjesëmarrësit mirëpritën rekomandimet e paraqitura nga dhjetë grupet e punës së Forumit, me angazhim specifik për përfshirje më të madhe të qytetarëve në procesin e zgjerimit të BE-së, rëndësinë e pajtimit dhe mediave të lira dhe të pavarura, një fokus në mjedisin dhe tranzicionin e energjisë dhe integrimin e plotë të romëve dhe pakicave.

ARSIMI, SHKENCA, HULUMTIMI DHE INOVACIONI

58. Pjesëmarrësit mirëpritën mbajtjen e Konferencës së 6-të të Përbashkët Shkencore të Procesit të Berlinit të organizuar nga Akademia Polake e Shkencave dhe Akademia Nacionale  Gjermane e Shkencave Leopoldina dhe eleaborimin e "Planit me 10 pika për Kontrollin e KOVID-19 në Ballkani Perëndimor ".

59. Pjesëmarrësit vunë në dukje rolin  që luan  mbledhja, menaxhimi dhe shkëmbimi i të dhënave, e-shëndetësia, teknologjitë e testimit dhe monitorimit, procedurat e izolimit dhe imunizimi masiv në trajtimin e pandemisë KOVID-19 dhe përmirësimin e gatishmërisë rajonale për krizat shëndetësore.

60. Ata gjithashtu theksuan rolin kryesor që  luajnë  arsimi, digjitalizimi, zhvillimi i TI-së, modele të reja ekonomike të bazuara në specializimin inteligjent dhe teknologjitë e gjelbërta dhe sisteme të denjë të kujdesit shëndetësor në nxitjen e rimëkëmbjes post-pandemike dhe përmirësimin e kohezionit dhe qëndrueshmërisë socio-ekonomike në Perëndimin Ballkanit.

61. Ata përsëritën rolin kryesor që luan arsimi, shkenca dhe hulumtimi në mbajtjen e proceseve inovative dhe kalimin nga "ikja e trurit" drejt  "përfitimit të trurit" dhe "qarkullimit të trurit" në rajon. Ata rinovuan përkushtimin e tyre të fortë ndaj Nismës Hulumtuese të Ballkanit Perëndimor dhe përshëndetën përgatitjen e Agjendës së Ballkanit Perëndimor për Inovacione, hulumtim, edukim, kulturë, rini dhe sport që do të nënshkruhet në Samitin e ardhshëm.

62. Pjesëmarrësit theksuan rëndësinë dhe presidenca theksoi angazhimin e Gjermanisë për zbatimin e Partneritetit institucional për prokurim, ndihmë të Shtetit dhe Ligjin e konkurrencës në gjashtë akademitë që ofrojnë arsim të mëtejshëm për sektorin publik në Ballkanin Perëndimor.

E ARDHMJA E PROCESIT TË BERLINIT

63. Pjesëmarrësit konfirmuan rolin kryesor të Procesit të Berlinit si nxitës i bashkëpunimit rajonal në Ballkanin Perëndimor në kontekst më të gjerë të procesit të integrimit në BE. Ata theksuan rolin e Procesit të Berlinit si katalizator për integrimin ekonomik, investimet dhe projektet e lidhjes që synojnë nxitjen e pajtimit, sigurisë, rritjen, punësimin dhe prosperitetin.

64. Pjesëmarrësit theksuan nevojën për të vazhduar Procesin e Berlinit në mënyrë që të shfrytëzohet potenciali i plotë i bashkëpunimit të zgjeruar rajonal në mënyrë që të tejkalohen pasojat socio-ekonomike të pandemisë KOVID-19.