Politika sociale

Qeveria e Republikës së Maqedonisë së Veriut do të vazhdojë të luftojë varfërinë, e cila zvogëlon mundësitë për jetë të denjë për gjeneratat e ardhshme, e cila “dënon” fëmijët dhe të rinjtë në arsim dhe në kujdesin shëndetësor joadekuat dhe i lë të rriturit në baltë në vitet kur ata kanë më shumë nevojë për ndihmë. Ne gjithashtu i shohim investimet shoqërore si mënyrë për të mbështetur njerëzit që të përballen me rreziqet e jetës. Ky investim është parakusht për rritje të qëndrueshme ekonomike dhe krijimin e vendeve të punës.

Në luftën kundër varfërisë kemi detyrë shumë specifike: të ulim nivelin e varfërisë nën 16% me theks të veçantë në varfërinë e fëmijëve.

Gjysma e dytë e rrugës drejt reformës sociale është të tregojmë se bashkësitë lokale do t'u ofrojnë qytetarëve shërbime sociale cilësore,  të cilat do të krijohen me qytetarët dhe në pajtim me nevojat e tyre. Koncepti “Komuna kujdeset” do të krijojë kushte të reja, por në të njëjtën kohë do të sigurojë vende të reja pune në këtë sektor, duke hapur zyra të qendrave të punës sociale në secilën komunë në territorin e vendit dhe secila qendër për punë sociale do të formojë ekip ndërhyrjeje që do të veprojë 24/7, duke ndjekur shembullin e Shkupit.

Qeveria do të promovojë politika të bazuara në argumente dhe empati që do të thyejnë barrierat për personat me aftësi të kufizuara dhe familjet e tyre:

  • Ligji për Lëvizjen e Pavarur me Qen Udhëheqës dhe Aplikacion Mobil për Funksionimin e Lehtësuar të të Verbërve.
  • Për realizimin më të lehtë të të drejtave të tyre, të gjithë personat që janë regjistruar në Regjistrin Kombëtar të Personave me Aftësi të Kufizuara, do të kenë kartë unike identifikimi nëpërmjet së cilës do të kenë qasje falas në shërbime. Treguam se respektojmë të drejtat e personave me aftësi të kufizuara. Qëllimi ynë është të ratifikojmë Marrëveshjen e Marakeshit në mënyrë që të realizojmë të drejtat e personave me aftësi të kufizuara. Përgatitja e ligjit plotësisht të ri për punësimin e personave me aftësi të kufizuara, futja e rehabilitimit profesional të paguar nga shteti në vitin 2021 dhe përgatitja e Regjistrit Kombëtar të Personave me Aftësi të Kufizuara janë në proces.
  • Për shkak të kujdesit në kohë dhe të duhur për fëmijët me aftësi të kufizuara, ne do të prezantojmë 5 komisione rajonale për vlerësimin funksional të këtyre fëmijëve. Në mbështetje të arsimit gjithëpërfshirës,  do të prezantojmë dhoma me senzorë dhe dhoma relaksimi në kopshte dhe shkolla.
  • Do të hapim Qendër për Fëmijë të Rritur / Njerëz me Autizëm në Shkup.
  • Vazhdojmë të ulim kufirin e moshës për përdorimin e shërbimit të ndihmës personale në 6 vjet, dhe në bashkëpunim me shërbimin e patronazhit çdo familje me fëmijë me aftësi të kufizuara do të marrë mbështetje dhe edukim intensiv individual në 12 muajt e parë.
  • Për herë të parë ne kemi mundësuar ligjërisht krijimin e qendrës të kujdesit familjar në vend, dhe në periudhën e ardhshme çdo familje me një person me aftësi të kufizuara do të marrë 15 ditë kujdes të zëvendësueshëm në qendër dhe në tërë territorin e shtetit,  do të jetë në dispozicion shërbimi i jetesës me mbështetje për personat me aftësi të kufizuara. Gjithashtu do të sigurojmë masën për t'u kujdesur për kujdesin familjar në baza ditore - me ekip që mund ta bëjë atë në interval prej 2 deri në 4 orë një herë ose dy herë në javë.
  • Do ta forcojmë rolin e qendrave për fëmijët me nevoja të veçanta në nivelin primar të kujdesit shëndetësor dhe terapisë fizike në shtëpi për fëmijët me aftësi të kufizuara dhe personat me aftësi të kufizuara, dhe do të analizojmë mundësinë e integrimit të këtyre qendrave me qendrat ditore që ata krijojnë komunat në nivelin lokal.

Përveç kësaj, Qeveria do të vazhdojë të konsiderojë kujdesin familjar si një qëllim të rëndësishëm. Për shkak të kësaj, do të themelohet fond shtetëror për pagesën e mbështetjes ligjore të fëmijëve në situata kur njëri prind pas divorcit nuk i përmbush detyrimet ligjore.

Do ta bëjmë kujdesin më efikas nëpërmjet digjitalizimit të fortë. Qytetarët nuk do të shkojnë më në sportele për të mbledhur dokumente për realizimin e përfitimeve të mbrojtjes sociale. Vetë ministria do të marrë dokumentet nga institucionet kompetente nga ministritë e tjera, në mënyrë që t'u kursejë qytetarëve kohën dhe paratë që paguajnë për marrjen e dokumenteve. Do të parandalojmë abuzimin në sistemin e mbrojtjes sociale nëpërmjet raportimit të detyrueshëm të të ardhurave të fituara në një vend të huaj.

Qëllimi i Qeverisë është të zhdukë varfërinë e fëmijëve dhe të arrijë mbulimin e 60% të fëmijëve të moshës 3 deri në 6 vjeç në kujdesin dhe arsimin parashkollor deri në fund të vitit 2024. Deri në fund të vitit 2023 do të sigurojmë të paktën 7500 vende për fëmijë në kopshtet, në: Llozovë, Vasilevë, Bogovinjë, Studeniçan, Dellçevë, Manastir, Gjevgjeli, Kumanovë, Çair, Strumicë, Dibër, Gostivar, Shën Nikollë, Tetovë, Tearcë, Negotinë, Gjorçe Petrov, Novac, Bërvenicë, Probishtip, Vallandovë, Haraçinë, Karposh, Gostivar, Likovë, Kriva Pallankë, Resnjë, Koçan, Kisella Vodë, Sopishte, Saraj. Veçmë kemi siguruar shtesë prej 15 milionë eurosh për kopshte të reja gjithëpërfshirëse dhe me energjetikë efikase. Së bashku me planin ambicioz për rinovimin dhe ndërtimin e kopshteve në secilën komunë, do të analizojmë mundësitë për futjen e arsimit të detyrueshëm parashkollor. Do të sigurojmë kujdes falas për të gjithë fëmijët nga familje me të ardhura të ulëta.

Çdo vit, do të shpallim konkurs të veçantë për botimin e të paktën 10 titujve të rinj për fëmijë dhe adoleshentë. Anëtarësimi në bibliotekë do të jetë falas për çdo fëmijë.
Shtëpi për çdo fëmijë: do të rrisim ndihmën e kujdesit familjar në familjet strehuese me 30%.

Do të krijojmë qendër për fëmijët me sjellje me rrezik të lartë të cilët ndodhen në shtëpi me grupe të vogla për mbrojtjen e fëmijëve të tjerë dhe për punë më të përqendruar me ta.
Qeveria do të punojë me zell për të përmirësuar cilësinë e jetës së të moshuarve dhe për të siguruar pleqëri dinjitoze. Qëllimi ynë është të garantojmë:

  • Sistem të qëndrueshëm të pensioneve për pensionistët aktualë dhe të ardhshëm;
  • Pension minimal të ri më të lartë që do të jetë së paku 10 700 denarë për të gjithë;
  • Krijimi i mundësisë ligjore për stazh shtesë në mënyrë që të fitohet e drejta për pension;
  • Sigurimi i kujdesit të bashkësisë për të rriturit nëpërmjet krijimit të shërbimeve lokale të kujdesit;
  • Ne do të sigurojmë sistem pensioni fleksibël duke futur mundësinë për pension të parakohshëm deri në maksimum 5 vjet përpara se të ushtrojmë të drejtën për pension, me një shumë të zvogëluar proporcionalisht të pensionit të rregullt;
  • Forcimi i rolit të njerëzve të moshuar në bashkësitë lokale dhe sigurimi i kushteve për përfshirje në jetën publike. Do të mundësojmë vullnetarizëm dhe punësim të të rriturve që duan ditë të plotësuara. Jemi duke prezantuar programe për lëvizshmëri më të madhe për të moshuarit nëpërmjet transportit të subvencionuar ndërqytetës;
  • Do të zhvillojmë shërbime lokale dhe do të mbështesim kujdesin e komunitetit për të rriturit, ndërsa sigurojmë kujdesin e duhur për personat me aftësi të kufizuara dhe të sëmurë;
  • Do të shqyrtohen mundësitë për zgjerimin e mbulimit të personave përfitues të pensionit social shtetëror;
  • Jemi duke krijuar 10 qendra për plakjen aktive dhe të shëndetshme, me programe që do të kujdesen për shëndetin mendor dhe fizik, socializimin dhe komunikimin e bashkëmoshatarëve të të moshuarve;
  • Ne jemi duke zgjeruar programin e rekreacionit klimatik të banjave.