Kryetari i Qeverisë së Republikës së Maqedonisë së Veriut, Dimitar Kovaçevski, sot pati takim me kryetarin e partisë politike VMRO-DPMNE-së, Hristijan Mickoski.
Në takim u diskutua për rëndësinë që të gjitha partitë politike në vend të mbështesin rrugën evropiane të vendit, me qëllim të sigurimit të cilësisë evropiane të jetës për qytetarët në vend dhe anëtarësimin e Republikës së Maqedonisë së Veriut në Bashkimin Evropian.
Në vazhdim ua përcjellim deklaratën integrale të Kryeministrit Kovaçevski, të dhënë pas takimit:
“Dua të shpreh kënaqësinë time dhe më vjen mirë që sot u takuam me z. Mickoski, kryetarin e VMRO-DPMNE-së, sepse besoj se kështu mund të komunikohet për çështje të rëndësishme për të ardhmen e shtetit, të qytetarëve. Ky lloj dialogu demokratik duhet të zhvillohet në të gjitha nivelet, jo vetëm mes kryetarëve të partive politike por edhe mes deputetëve në Kuvend dhe ndërmjet përfaqësuesve të institucioneve të tjera në të cilat përfaqësohen në nivel lokal përfaqësuesit e qeverisë dhe opozitës.
Qytetarët meritojnë të kenë institucione funksionale dhe meritojnë të jetojnë në një vend ku ka dialog politik ndërmjet partive politike që përfaqësojnë krahina të ndryshme ideologjike. Nga ky këndvështrim, është mirë që patëm një bisedë.
Mund të them se është mirë që qëndrimi i shprehur sot në mëngjes nga nënkryetari i VMRO-DPMNE-së para selisë së partisë së tyre, praktikisht ka ndryshuar dhe është i ndryshëm nga ai që dëgjova në takim, megjithatë ai që keni dëgjuar edhe në konferencën për shtyp është se VMRO-DPMNE –ja nuk është kundër ndryshimeve kushtetuese në vend. Ky është një konkluzion i përbashkët dhe një mesazh kyç nga ky takim që patëm sot, dhe kjo është mirë, sepse kam thënë që në ditën e parë që vendime të tilla janë vendime të të gjitha palëve, të tërë shoqërisë. Ky nuk është proces i një personi, i një partie, nuk është proces i një Qeverie, por është proces në të cilin të gjithë duhet të marrin pjesë dhe së bashku të sigurojnë një të ardhme më të mirë dhe më me prosperitet për gjeneratat e tashme dhe të ardhshme.
Në takimin e sotëm bëhet edhe një dallim i qartë nëse do ta integrojmë vendin në BE apo do ta lëmë të izoluar, gjë që mendoj se është mirë që dialogu të vazhdojë dhe në fund të ndërtojmë së bashku një qëndrim që për shtetin më e mira është që vendi të integrohet në BE dhe në këtë mënyrë të arrihen synimet për avancimin e shoqërisë në të gjitha segmentet, në fushën e sundimit të së drejtës, drejtësisë sociale dhe prosperitetit ekonomik, të cilat janë përfitimet kryesore të anëtarësimit në BE.
Qëllimi im personal dhe angazhimi i Qeverisë që drejtoj është që ky proces i integrimit evropian të jetë i suksesshëm. Ne kemi parasysh synimet strategjike të shtetit, por të gjithë mund të bindeni gjatë periudhës së kaluar se ky është tashmë një synim strategjik i vendeve tona partnere, si BE-ja, NATO-ja dhe partneri më i madh strategjik, SHBA-të. Të gjithë thanë pa mëdyshje se tani është momenti dhe kemi një dritare të hapur për zgjerimin e BE-së dhe për hyrjen e vendeve nga Ballkani Perëndimor, para së gjithash këtu bëhet fjalë për ne,për Shqipërinë dhe për Malin e Zi në anëtarësim të plotë në BE.
Prandaj ndryshimet kushtetuese, gjegjësisht përfshirja e pjesëve të tjera të kombeve në preambulën e kushtetutës sonë, janë një hap para në këtë rrugë evropiane dhe vota për to është votë për të ardhmen evropiane të vendit.
Kështu, me zë të tillë, u bëmë edhe vend anëtar i NATO-s, për të cilin sot jemi të gjithë krenarë, nga i cili të gjithë ndjejmë përfitimet. Ju e dini që në vitin më të vështirë kemi nivelin më të lartë të investimeve të huaja të drejtpërdrejta, kemi rritjen më të lartë të pagës minimale, historikisht rritjen më të lartë të pensioneve, të pagës mesatare dhe këto janë përfitime nga një vend që praktikisht ishte një përfitues i misioneve të paqes 30 vjet më parë sot është faktor i stabilitetit në rajonin e Ballkanit Perëndimor, i cili është konfirmuar përmes kryesimit me OSBE-në, anëtarësimit në NATO dhe faktit që nënshkrimet e marrëveshjeve ndërmjet vendeve të Ballkanit në kuadër të procesit të Berlinit janë depozituar në Ministrinë tonë të Punëve të Jashtme.
Kjo, shpresoj, se si konkluzë duhet dhe do të jetë e vlefshme për të gjitha partitë politike në vend për të gjithë përfaqësuesit e zgjedhur të qytetarëve, sepse kur je përfaqësues i zgjedhur i qytetarëve dhe parti politike që përfaqëson qytetarët, atëherë është kyçe të realizohen qëllimet strategjike që sjellin një jetë më të mirë për të njëjtët qytetarë.
Qytetarët dhanë besimin e tyre, mandatin e deputetëve për të vendosur për të mirën e tyre, prosperitetin e tyre dhe nuk votuan për të parë një konkurrencë negative mes politikanëve, apo gjueti për pikë politike pikërisht për tema që nënkuptojnë një të ardhme më të mirë për po këta qytetarë.
Sot mund të them se vendi është në rrugën e duhur, nga bashkësia ndërkombëtare, nga partnerët tanë strategjikë kemi konfirmimin e asaj që është arritur. Të gjithë ju jeni dëshmitarë të të gjitha deklaratave publike që janë bërë këtu në Shkup dhe jashtë saj nga ana e Kancelarit të Gjermanisë, Presidenti i Francës, presidenti i KE-së, kryetarja e BE-së, nga Sekretari i SHBA-ve dhe ata kishin qëndrime jashtëzakonisht të qarta për faktin se shteti duhet të marrë vendimin strategjik me të cilin do të vazhdojmë rrugën e integrimeve evropiane dhe të bëhemi anëtar i BE-së, gjë që interesi strategjik i Maqedonisë së Veriut është në përputhje me interesat strategjike të partnerëve tanë të cilët mund dhe mund ta dëgjoni këtë drejtpërdrejt prej tyre.
Të gjithë ata na inkurajojnë dhe na mbështesin në përpjekjet tona për të marrë së pari këto vendime dhe së dyti në reformat që po bëhen dhe do të bëhen në bazë të raporteve nga procesi i shqyrtimit që është duke u zhvilluar.
Në këtë drejtim janë edhe ndryshimet kushtetuese. Këto ndryshime realisht nuk kanë të bëjnë me ndonjë çështje identitare, por duke siguruar të drejtat e komuniteteve të ndryshme që jetojnë këtu ne mbrojmë identitetin jo vetëm të të tjerëve, por edhe tonin dhe jemi krenarë si një shoqëri multietnike, multikulturore funksionale demokratike, shoqëri multikonfesionale pavarësisht se cilës pjesë së shoqërisë i përket, sepse ne jemi Evropë, duke pasur parasysh diversitetin e qytetarëve që jetojnë dhe kulturën që kemi në vendin tonë.
Jemi krenarë për faktin se të gjitha komunitetet që jetojnë në të luftuan dhe ndërtuan këtë vend dhe që sot e ndjejnë Maqedoninë e Veriut si shtëpinë e tyre dhe punojnë për avancimin e saj. Ai model i bashkëjetesës është ruajtje e diversiteteve dhe në të vërtetë ai kultivimi i diversitetit është një vlerë supreme evropiane dhe praktikisht është baza e ekzistencës së BE-së.
Ajo është njohur dhe mirëpritur nga e gjithë bota demokratike në skenën publike dhe sot jemi shembull i një shoqërie që ka zgjidhur marrëdhëniet e saj brenda shoqërisë dhe kjo shihet në raportin e Sekretarit të Përgjithshëm të KB-së, z. Guteresh, ku Marrëveshja Kornizë e Ohrit deklarohet si një Marrëveshje që siguron një zgjidhje të përhershme dhe të qëndrueshme në një vend që ka diversitet mbi baza të ndryshme.
Ne deri më tani e kemi verifikuar shumë herë gjuhën dhe identitetin maqedonas, është përfshirë në kornizën e negociuese, është e shkruar qartë si gjuhë maqedonase. Marrëveshjen FRONTEKS e nënshkruam në gjuhën maqedonase, ku qëndrojnë të gjitha gjuhët e tjera të BE-së, të miratuar nga të gjitha vendet anëtare të BE-së. Të gjithë ju që ishit të pranishëm në konferencën e parë ndërqeveritare, në kabinat e përkthimit mund të shihni se gjuha maqedonase është shfaqur qartë, shqyrtimi dypalësh që bëhet në BE aktualisht 80% zhvillohet në gjuhën maqedonase dhe legjislacioni i BE-së po përkthehet në gjuhën maqedonase.
Me këtë, detyrimi i marrë nga BE-ja për njohjen e gjuhës maqedonase të pastër, pa shtesa dhe fusnota apo sqarime, përmbushet si përmes takimeve, dokumenteve, ashtu edhe përmes të gjitha paraqitjeve publike.
Këtu dua të ndaj edhe diçka tjetër, e ajo është se një shtet i madh evropian, një nga më të mëdhenjtë, anëtar i BE-së, në javët e ardhshme do të miratojë një rezolutë që konfirmon se gjuha maqedonase, identiteti dhe kultura maqedonase janë të njohura, të cilat konsiderojnë se kjo do të pasurojë identitetin evropian dhe këtë do ta bëjë parlamentin e tyre si organi suprem legjislativ në këtë vend.
Para nesh kemi një vendim që është i vështirë politik, duke pasur parasysh diskursin që e ka ndjekur gjatë vitit të kaluar, duke pasur parasysh qëndrimet e shumta që janë shprehur dhe që deri më sot kanë qenë diametralisht të kundërta dhe atë vendim të gjithë ne politikanët e kemi për detyrim ta sjellim, sepse me të sigurojmë vazhdimësinë e integrimit evropian të vendit, një jetë më të mirë, një të ardhme për të gjithë qytetarët. Qytetarët tanë meritojnë dhe duan të jetojnë në një shtet anëtar të BE-së, por në një vend anëtar të BE-së. Maqedonia e Veriut është vendi ynë, vendi i tyre, dhe jo të jetojnë në një shtet anëtar të BE-së në një vend të huaj.
Prandaj në takim sugjerova që të bëjmë hapin tjetër dhe të votojmë së bashku ndryshimet kushtetuese.
Sepse kjo është zgjidhja e vërtetë që qytetarët presin nga ne. Po ashtu, i kam bërë propozim kryetarit të VMRO-DPMNE-së, nëse janë dakord, që bashkërisht dhe konsensuale t'i qasemi realizimit të këtij qëllimi strategjik dhe bashkërisht t'i votojmë amendamentet kushtetuese. Nëse të gjithë së bashku votojmë ndryshimet kushtetuese, hapjen, përgatitjen e amendamenteve, mbylljen e kushtetutës, atëherë sugjerova që menjëherë pas votimit të fundit mund të shkojmë në zgjedhje.
Ky është një qëndrim që unë e kam shprehur disa muaj më parë dhe të cilin e kam shpallur publikisht, por edhe anëtarët e tjerë të Qeverisë dhe partnerët e koalicionit.
Megjithatë, gjatë periudhës së kaluar, duke dëgjuar të gjitha deklaratat që janë dhënë nga subjektet politike, kam kuptuar se për z. Mickoski dhe VMRO-DPMNE-në është e rëndësishme të jenë pjesë e qeverisë. Për të treguar se ne si Qeveri nuk jemi të orientuar drejt marrjes së pikëve politike vetëm për veten tonë dhe se nuk udhëhiqemi nga interesat tona partiake dhe se nuk jemi të fokusuar vetëm në rezultatin e zgjedhjeve të ardhshme, sugjerova që bashkërisht votojmë për hapjen e kushtetutës me 2/3, gjatë së cilës do të votonin të gjithë deputetët në Kuvend që mbështesin rrugën evropiane të shtetit dhe të vendosur për BE-në dhe menjëherë ditën e nesërme do të hynte VMRO-DPMNE në Qeveri, me ç’rast LSDM-ja do të lirojë gjysmën e vendeve për përfaqësuesit e VMRO-DPMNE-së: Në këtë mënyrë do të sigurojmë një qeveri që bashkon dhe bashkon të gjitha partitë politike që janë në favor të BE-së dhe sot dëgjuam se kjo nuk është më problem për VMRO-në -DPMNE, në këtë mënyrë ajo Qeveri që do të përfshijë të gjitha partitë që janë pro integrimeve në BE, të cilat në të kaluarën kanë treguar se janë për BE dhe integrimet euroatlantike do të jenë pjesë e saj. Ajo qeveri do të zbatojë procesin e ndryshimeve kushtetuese, ajo Qeveri do të përfundojë procesin e shqyrtimit në vazhdim, ajo qeveri do të mbyllë procesin e ndryshimeve kushtetuese dhe ajo qeveri do të hapë kapitujt si faza e dytë e procesit të bisedimeve dhe mund të mbyllë edhe një ose dy të kapituj që bëjnë pjesë në klasterin e parë. Dhe në mënyrë plotësuese, ajo Qeveri do të mund të organizojë zgjedhjet e ardhshme.
Kësaj i kam shtuar për të siguruar, që edhe pse tashmë është siguruar në kornizën e negociatave, sigurisht që qëndron në kornizën e negociatave, por le të bëjmë edhe një hap, ndryshimet kushtetuese që do të miratohen në dispozitat e tyre përfundimtare dhe kalimtare siç ka ndodhur në të kaluarën, të ketë një dispozitë që vlen në momentin e mbajtjes së konferencës së dytë ndërqeveritare e cila praktikisht është planifikuar pa asnjë vonesë pas bërjes së ndryshimeve kushtetuese në kornizën e negociatave.
Gjithçka tjetër jashtë kësaj është një bisedë jashtë kornizës së negociatave, sepse është miratuar nga të 27 vendet anëtare të BE-së, një ekip i tërë ka marrë pjesë në negociatat e asaj kuadri negociator, është dorëzuar nga presidenca franceze dhe ne e konsiderojmë një kompromis që mundëson së pari zhvillimi i qetë i integrimeve të vendit tonë, së dyti mbrojtjen e gjuhës, kulturës, identitetit maqedonas në kuadër të BE-së.
Versioni që mora nga z. Mickoski, ju e dëgjuat, e tha në konferencë për shtyp, madje shpjegoi se çfarë propozova. Ai ka vlerësuar se disa parti nuk duhet të jenë pjesë e Qeverisë, disa duhet të jenë. Besoj se na duhet një Qeveri në të cilën do të ketë një bashkim të gjerë e të të gjithëve, e cila Qeveri do të ketë një qëllim të qartë dhe ju thashë qëllimet. Ndryshimet kushtetuese, përfundimi i procesit të skriningut, përfundimi i ndryshimeve kushtetuese, fillimi i hapjes së kapitujve, madje mbyllja e një ose dy, dhe më pas përgatitja për zgjedhjet e ardhshme në afatin e parashikuar në ligj. Unë besoj se do të jetë një Qeveri e unitetit, një Qeveri e BE-së - integrimit, jo izolimit dhe destabilizimit. Sepse skenarë të tjerë mund të çojnë në rezultate të tjera në shoqëri, siç për shembull shohim në një numër vendesh të tjera kur disa gjëra bëhen në mënyrë joparimore ose bazuar në vlerësime të caktuara subjektive.
E thashë dhe do ta them sërish për mua kjo nuk është luftë për pushtet, për mua është luftë për të ardhmen e vendit. Unë nuk do të tërhiqem nga kjo. Më gëzon fakti që kryetari i VMRO-DPMNE-së dhe një përfaqësues i VMRO-DPMNE-së sot thanë se për VMRO-DPMNE-në nuk është problem të bëhen ndryshime kushtetuese dhe të futen vendosjen e kombeve tjera në kuadër të kushtetutës sonë. Sepse ne nuk duhet të bllokojmë të ardhmen tonë dhe të brezave të ardhshëm. Ne, të rinjtë tanë, fëmijët tanë meritojmë të jetojmë në një shtet anëtar të BE-së këtu në Maqedoninë e Veriut, jo në një vend të huaj.
Gjatë periudhës së kaluar u dëgjuan shumë mendime se mund të ishte arritur një marrëveshje më e mirë, se mund të rinegociohej. Shikoni edhe ne kemi përvojë nga viti 2008, kur mund të ishim anëtarësuar edhe atëherë, por e humbëm atë shans, e dini çfarë propozimi kishim në tavolinë atëherë, cili u refuzua dhe çfarë propozimi morëm në fund i cili u pranua dhe me të cilin u bëmë vend anëtar i NATO-s. Prandaj mendoj dhe duke iu referuar edhe deklaratave të autoriteteve më të mëdha të BE-së, por edhe të vendeve anëtare të BE-së, presidentëve të tyre, kryeministrave, përfaqësuesve të SHBA-ve, zyrtarëve të lartë, se ajo që po dëgjohet, se në 3 apo 5 vite për të arritur një marrëveshje më të mirë, unë e konsideroj atë si manipulim. Dhe se një gjë e tillë nuk do të ndodhë sipas fjalëve të tyre dhe sipas procedurës në BE, sepse korniza e negociatave është miratuar nga të 27 vendet anëtare të BE-së dhe konferenca e parë ndërqeveritare është mbajtur në prani të përfaqësuesve të të 27-të shteteve anëtare të BE-së dhe të gjitha takimet zhvillohen edhe nga ekipi ynë me përfaqësues të KE-së, i cili përbëhet nga përfaqësues të të gjitha shteteve anëtare të BE-së.
Bashkëbiseduam edhe për ndihmën që BE-ja i dha vendit tonë, mund t'ju them nga pozicioni i kryeministrit tw Qeverisw se ndihmat çdo vit nga BE-ja janë të paktën 100 milionë euro, këtë vit janë edhe më shumë, të gjithë keni qenë të vetëdijshëm se BE-ja ka miratuar 80 milionë euro mbështetje buxhetore për vendin tonë për t'u përballur më mirë me krizën energjetike dhe ne kemi marrë gjithashtu 100 milionë euro mbështetje makrofinanciare me interesa jashtëzakonisht të favorshme. Përveç kësaj, ne jemi pjesë e fondit të investimeve për Ballkanin Perëndimor dhe të gjithë projekteve të mëdha që kemi si hekurudha, korridori 8 dhe projekte të tjera të mëdha infrastrukturore, duke përfshirë gazsjellësit me Republikën e Greqisë sepse është pjesë e marrëdhënieve tw mira fqinjësore mbështeten nga ky fond. Kuptohet se me BE-në mund të flasim gjithmonë individualisht, por edhe së bashku me vendet e rajonit, siç bëmë me Kryeministrin e Shqipërisë në konferencën e GLOBSEC, ku e bëmë të qartë se ndihma që shtetet anëtare të BE-së nga Evropa Juglindore është 11 herë më e lartë për kokw banori se ndihma që marrin vendet kandidate, kjo ka të bëjë me fondet e kohezionit dhe tashmë po punojmë me presidenten e KE-së, me zonjën Von der Lejen për të rritur pjesëmarrjen për kokë banori të asaj ndihme për qytetarët tanë, si dhe mundësinë e përfshirjes në sektorë të caktuar të BE-së dhe para vetë anëtarësimit, sepse aderimi është një proces që besoj se do ta përfundojmë deri në vitin 2030, por edhe para kësaj kompanitë tona, qytetarët tanë, mund të jenë pjesë e BE-së, siç është rasti me liberalizimin e vizave apo me përfshirjen në komunitetin e energjisë të BE-së ose të komunitetit të transportit të BE-së.
Skriningu do të tregojë gjithashtu se në çfarë niveli gatishmërie jemi në çdo fushë dhe çdo kapitull dhe çfarë duhet bërë më pas, sepse atëherë do të ketë një institucion, le të themi, KE, i cili do të na tregojë shumë qartë këtë ,nuk do të jetë në dorën tonë, pavarësisht nga krahina politike apo çfarëdo qeverie, të thonë se çfarë duhet të bëjnë, ta bëjnë dhe të vlerësojnë veten, atëherë do të ketë një proces siç kanë kaluar të gjitha vendet evropiane dhe mendoj se është një proces që ne kemi kapacitet dhe njohuri ta kalojmë së bashku pasi të marrim vendimet e mëdha në Kuvend.
Gjithçka tjetër janë çështje dypalëshe që kemi me Bullgarinë dhe janë marrëdhënie dypalëshe mes vendit tonë dhe Bullgarisë që rregullohen në marrëveshjen që ne kemi nënshkruar dhe që të gjithë në vend i kanë miratuar me votim në parlament dhe me deklarata publike që i janë dhënë nw media, qoftë me përfaqësues të qeverisë bullgare, qoftë me përfaqësues të një shteti tjetër anëtar të BE-së.
Ju e keni parë qëndrimin tim të qartë në lidhje me mbwshtetjen e të gjithë fqinjëve tanë, përfshirë Bullgarinë, në lidhje me zbatimin e vendimeve gjyqësore, të Gjykatës Evropiane e të Drejtave të Njeriut (GJEDNJ), e thashë shumë qartë, në Samitin e Këshillit të Evropës në Islandë, ishte një qëndrim shumë i qartë, ku unë deklarova qëndrimin tonë, me ne të drejtat e të gjithë pjesëtarëve të kombeve të tjera, përveç atij maqedonas, janë ngritur në nivelin më të lartë dhe që këtë duhet ta praktikojnë të gjitha vendet, përfshirë të gjithë fqinjët tanë. Pra, dua të theksoj edhe një gjë, se asgjë nuk bëhet nën diktatin e askujt, asgjë nuk bëhet nën diktatin e asnjë vendi dhe asgjë nuk bëhet nën diktatin bullgar, siç dëgjojmë nga deklaratat e bëra nga përfaqësuesit e opozitës, cilat qëndrime ishin të prera deri para 2 orësh, por tani mund të themi se po shkojmë drejt një qëndrimi të përbashkët se ky është një vendim i domosdoshëm që duhet ta marrim së bashku.
Bullgaria, si çdo vend tjetër anëtar i BE-së, mund të shprehë një mendim për reformat në vend që i referohen kritereve të Kopenhagës dhe kjo është pjesë e procesit të reformës, por nuk është pjesë e çështjeve dypalëshe për të cilat janë ngritur komisione që të punojnë në baza konsensuale dhe të zbatojnë vendimet në baza reciproke në të dy vendet.
Ajo që po ndodh dhe çfarë po bëjmë është e përcaktuar saktësisht në kornizën tonë negociuese të Maqedonisë së Veriut me BE-në e paraqitur nga Presidenca franceze, e miratuar nga të 27 vendet dhe me këtë kanë filluar negociatat të cilat po zhvillohen saktësisht në faza, shqyrtimi i parë, pastaj raportet, pastaj hapen kapitujt dhe klasteret.
Besoj se miratimi i këtyre vendimeve do të ketë një efekt pozitiv edhe në marrëdhëniet tona të fqinjësisë së mirë. Këtu, para së gjithash, mendoj se marrja e këtij vendimi dhe progresi që do të bëjë shteti do të ndikojë pozitivisht në marrëveshjen e Prespës, sepse ju e dini që pas marrëveshjes së Prespës, një nga mbështetësit tanë më të mëdhenj në BE - integrimi është pikërisht Greqia, do të ndikojë edhe në marrëveshjen me Bullgarinë dhe sigurisht ky vendim do të ndikojë pozitivisht në vendet dhe organizatat e tjera fqinje ku ndodhemi, konkretisht në procesin e Berlinit, në Ballkanin e Hapur, si dhe në marrëdhëniet me të gjithë fqinjët individualisht.
Nëse i shkatërrojmë këto marrëdhënie dhe nëse e humbim këtë shans, kur jemi në një situatë që të jemi faktor stabiliteti në vendet e Ballkanit Perëndimor, atëherë mendoj se do të bëhet i njëjti gabim që u bë në vitin 2008, pas së cilës vendi kaloi një periudhë të gjatë pritjeje, izolimi të brendshëm, do të thosha me turbulenca të brendshme apo dinamika të padëshiruara të marrëdhënieve ndëretnike. Unë besoj se nuk duhet të futemi në një situatë të tillë, sepse kemi nevojë për integrim dhe jo izolim. Ne kemi nevojë për bashkimin e të gjithëve, jo përjashtimin e askujt”.